Tag Archives: Laiza

Laiza grup yin hkashi ni hta maza hta ai lamang galaw

Mungkan hkashi Hkanu masat n htoi hpe, Laiza mare kata hkashi ni hta maza hta ai lamang hku nna galaw wa ai lam chye lu ai.

Ndai lamang hta Laiza Municipal, CSO magam gun ni hte Mung shawa kanu kawa ni jawm galaw wa ai rai nna, dai lamang hta mung shawa yawng marai 300 jan sa du shang lawm ai lam chye lu ai.

KIO uphkang ginra, Laiza makau grup yin na Hkashi Hkanu ni hta Plastic maza mala law taw nga ai hpe shayawm wa lu hkra hte, Hka de maza n kabai bang na lam hpe hpaji jaw ningmu jahpaw mayu ai lam a majaw, n dai lamang hpe woi galaw ai re lam, Htoi Gender and Development Foundation Director Srn Nbau Nang Pu tsun ai re.

Myen hpyendap daru magam zing kau ai hpang, mung masa shamu shamawt ai mungshawa ni Laiza de du wa ai hpang, shaning shagu, ndai zawn lamang ni hpe galaw nga ai re.

Laiza kaw, Gunrai dut mari lam hta, Kyat sha lang ra sana

Laiza Muklum kata gunrai dut ai ni yawng Myen gumhpraw hte sha dut jaw ra na lam Laiza Muklum Uphkang Rung Mungchying Uphkang Dap, Wunpawng Mungdan Shanglawt Asuya kaw na August 19 ya shani n dau dat sai.

Dai n dau laika hta, KIO asuya uphkang ginra jarit mayan hta Covid ana a majaw jarit pat da ai hte mung masa mayak manghkang ni a majaw, gumhpraw manu hkrat nna, Miwa Yuan gumhpraw shang wa ai lam n nga,taw mat wa sai hpang grau yak hkak dut dang wa ai majaw, hkyam sa lu ai made hkyam sa lu na matu yaw shada let, gat dut ai ni hkan sa ra na lawng lam 5 hte n dau da ai rai nga ai.

Dai n dau hta madung hku nna, Tinang ginra shang wa ai gun rai ni yawng hpe Myen gumhpraw hte sha tawt sawn dut ra na rai nna, Miwa gumhpraw manu shakap tawt sawn dut ginlen ai lam tsep kawp n galaw lu na tsun da ai.

Bai Miwa mungdan kaw na dan tawk mari jashawn dut ginlen nga ai kunrai ni hpe gaw Miwa gumhpraw/ Myen gumhpraw hku tawt sawn nna dut ginlen mai ai rai tim, tinang gat lawk a gumhpraw galai manu (exchange rate) hta n jan ai sha tawt sawn la ra na lam, n dau da ai.

Maga mi de, ndai zawn mayak ni majaw, 2021 June kaw na, Kongsi matsun the maren, Muklum kata htaw jashawn ai gunrai ntsa hkanse hta ai hpe manu shayawm kau sai zawn, ningpawt madung lush ani kawn ahkan hkanse hta ai lam hpe mung ya ten du hkra nhtoi nmasat dawm jahkring da ai lam hpe mung mu lu ai.

Laiza Muklum kata na hpaga yumga galaw nga ai, Manam Jarawp, Hotel, Lu sha seng, Store seng ni, Mawdaw, Cycle gram/ rung rai dut seng, Computer laika shatsawm seng, Tsi jaw gawk hte Tsi mawan dut seng, Bu Hpun palawng dut/ jak chywi seng, Tsawm shakya seng ni, Jak sau dut seng ni hte nta gawk/ seng gawk shap sha ai ni yawng, lahta na ndau hpe hkan nang hkansa na matu tsun da ai.

Dai zawn n dau da ai lam hpe hkan nang hkan sa ai lam n nga ai gadai gara gat seng hpe rai tim, mare ninghtawn gawn hkang rung shing n rai uphkang rung ni kaw na ja ja ahkyak la sa wa na lam n dau da ai re.

Laiza MHH hpyen ma langai, gap si

KIO mare daju Laiza kaw magam gun ai, Mungshawa Hpyen Hpung hpyen ma langai, sinat gap si ai lam, June 18, bat Mali Ya jahpawt byin wa sai.

MHH hkum dek masat B-59041 hpyen ma Marip Singnan Awng Tu, asak 28 ning gaw, Woi Chyai Lawk 2 kaw jahpawt hkying 4:30am ten, ‘tsa lu nang nna’ shi hkrai shi gap si ai re nga, seng ang ai ni tang madun ai hpe mu lu ai.

Raitim, baw kaw sinat pala gap hkra ai ningma hpe yu yang shi hkrai gap si masa n pru ai re.

“Ya yu yang shi hkrai gap si ai masa n re lu. Hpang hku na gap dat ai masa re lu,” nga nna shimlam a majaw mying n tsun mayu ai KIA magam gun langai, Jinghpaw Shiga Dap, KNG de tsun ai.

Ndai mabyin hte seng nna KIO hte, shi hte hkridun ai shiga dap ni hta mabyin shiga tang madun ai lam n nga shi ai re.

2011 ning Shanglawt Majan kalang bai byin wa na mahka, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung, KIO Uphkang Dap npu MHH hpe madung shanglawt hpyenla dingsa ni hte mungshawa ni shanglawm hpaw ninghtan ai re.  MHH dap ni gaw lamu ga ginra masa dang ai majaw Myen hpyen wa hpe ‘KIA a hkap hkan ladat’ hte shingdaw ai majan hta grai mying dan dawng lai wa masai re.

KIA Dap Awn Daju Laiza grupyin de gawan

Gen. Gunhtang Gam Shawng, KIA Dap Awn Daju gaw daini, April 24 ya shani tinang Laiza muklum grupyin de shawng de nau n mu ga ai gawan hkawm ai lam galaw wa sai.

Dap Awn Daju gaw Mai Sak Pa COVID-19 ana zinli maram masam quarantine dabang hte Munglai Hkyet COVID-19 machyi masha nga na lajang da ai shara de jahpawt daw sa du gawan ai lam , KIO shiga lawk ni hta mu lu ai.

2018 ning htum wa de kaw na, Myen hte KIO lapran Jinghpaw Mungdaw kata majan n nga ai daram hkring mat ai kaw nna, Rahkai Hpyendap, AA hpe KIO hkapla tawn ai majaw Myen a hpyen masa ahkyak la na sadi jaw hkrum nga ai re.

March 23 hta Myen asuya gaw AA hpe terrorist jahten sharun hpung ngu masat dat nhtawm AA ni nga ai KIO Laiza hte Mai Ka Yang mare ni mung gap gasat hkrum wa na re lam, Myen Hpyendap sadi jaw tawn sai re.

AA hpe yen kau na lam KIO n hkapla ai masa madun nna, manghkang hpe hpyen masa hte hparan shakut ai gaw ladat n jaw ai lam, KIO gaw Myen hpyendap hpe htang shana tawn ai re.

Dai zawn AA hpe terrorist ngu masat ai hpang, KIO shanglawm ai Dingdung Daw Daphpawm wuhpung mali (KIO, AA, Balawng TNLA hte Kokang MMDAA) hte Myen asuya lapran kahkrup nga dingyang bilateral gap hkat jahkring na lamang mung hten mat ai masa kaw du nga sai re.

KIO Ginjaw Ginra ntsa jet nbungli 5-lang n ga pyen gayin

Laklak lai lai KIO Ginjaw Ginra ntsa hku nna, jet fighter (jet majan pyenli) langai, January praw 7, Bat Lahkawng Ya shani, 5 lang n ga ginhkrang pyen gayin wa sai lam, KIO du salang ni hku chye lu ai.

Myen jet ngu maram lu ai dai nbungli gaw aten pyen 2pm a hpang, Miwa jarit kata Yinjiang, Na Bang hte Jang Hkawng de mung pyen shang wa ai lam, Laiza buga masha ni tsun ai.

“Dai hpyendap hkan hkan sha hkan gayin taw nga ai. Majoi hka hkan na hkan gayin ai gaw n rai na gaw. Nang anhte shanglawt hpyendap hkan hkan gawan,” nga nna KIA du kaba langai Jinghpaw Shiga Dap KNG de tsun ai.

Myen jet ngu maram lu ai gaw, Jinghpaw Mungdaw a sinpraw hkran Myen-Miwa ga jarit mayan, Laiza, Laisin, Hpalap Bum hte Mai Ja Yang hku, grau nna KIA hpyendap ni ntsa hku dasang sha-ding pyen wa ai re.

Dai nbungli hpe gap na matu shawnglam dap ni lahta tsang salang ni hpe shiga shana ai raitim ‘hpa mahtai n jaw’ ai nga, Lahta na KIA du kaba tsun ai re.

Shawng shani, January praw 6 hta Laiza, Padang Rung e KIO hte Rahkai AA ningbaw ni gaw, san san rai, Miwa asuya salang ni hte, hkrum shaga wa sai hpang, ya na zawn n-sam ahpraw hte jet pyenli, KIO Ginjaw Ginra ntsa hku pyen gayin wa ai re nga, KIO salang ni tsun ai re.

Dai Miwa salang ni gaw, December shata hta Kokang MNDAA hte Balawng TNLA salang ni hte Mungla kaw hkrum wa sai re lam, sagawn chye lu ai.

Dai wuhpung mali gaw, Myen hte bilateral gap hkat jahkring sen htu lu hkra, ndai shata htum de mung bai hkrum hkat na matu hkyen lajang tawn ai re.

Laiza DGA kawng de Myen ni laknak kaba gap bun

Du na bat, Mungchying Uphkang Dap, DGA hpaw ai 50 ning hpring chyeju shakawn akyu hpyi hpawng galaw na hkyen da ai shara kawng de Myen asuya dap ni laknak kaba gap bun ai lam chye lu ai.

Laiza ntsa Alen Bum, DGA rung hte Hpu-awn Shalat Jawng, kawng ni de, Nov. 7, bat Mali Ya shana aten hkying 11 jan hta grupyin Myen hpyendap ni laknak kaba 8 lang daram gap bun ai majaw, kawng ntsa majaw nga ai masha nkau htaw jawng mat ai lam, Laiza shiga lawk hku chye lu ai.

Ndai shiga hpe KIO tara shang shapraw ai lam n mu lu shi ai re.

Uphkang Dap a chyeju shakawn akyu hpyi hpawng lamang hpe Nov. 14-15, lahkawng ya galaw na hkyen da ai re.

Nde a shawng golf gayet shingjawng poi hpe Nov. 7-8 hta galaw nhtawm, yungwi pinra hte ka hkrang shingjawng poi hpe gaw Nov. 13-14 hta galaw na hkyen da ai re.

Daphpawm na gale nhtawm KIO hkrai bilateral sen htu sana kun?

Myen asuya hte bilateral gap hkat jahkring na lam hta Dingdung Daw Daphpawm, hpung mali lapran n hkrum n ra byin nga ai lam, DDD shiga lawk hku chye lu ai.

Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung (KIO) ginjaw Laiza muklum hta Oct. 20, Laban ya shani kaw nna DDD ningbaw ni lapran matut manoi chyinghka pat zuphpawng galaw nga ai re.

Ndai zuphpawng hta Htai mung kaw du nga ai KIO Ginjaw Komiti Tingnyang UP Dukaba Nban La gaw n du lawm ai lam chye lu ai.

Madung gaw bilateral gap jahkring na jin jin rai nga sai KIO gaw ngam ai daphpawm malawm Rahkai AA, Balawng TNLA hte Kokang MNDAA ni mung, arau sha sen htu ai kaw shanglawm na matu bawngban nga ai re lam, DDD shiga lawk tsun ai.

“DDD hku nna gaw KIO ra ai hku nna sen htu na n re lam” KIO woi galaw ai Laiza zuphpawng shiga lawk hku chye lu ai.

Bai nna, KIO a jinghku dap AA, TNLA hte MNDAA ningbaw ni gaw Laban shani Mongla kaw zuphpawng galaw ai hta, KIO woi galaw ai de hkan na n re lam, bawngban wa saire.

“Mongla kaw htaw maha-mik (jinghku dap hpung 3) ni zuphpawng galaw ai kaw mung shara mung n lu ai re majaw shanglawt ni shanhte hkrai lagu lagut rai nna sa na galaw ai re majaw shanhte hpang gaw n lu hkan ai nga nna bawngban ma ai”, nga nna DDD shiga lawk hpyendu langai tsun ai.

2018 January shata, Dukaba Nban La gaw KIO Ginjaw Komiti Tingnyang Up tai wa ai kaw nna, KIO gaw DDD a ritkawp hpe lale nhtawm bilateral gap hkat jahkring na matu Myen hpyendap hte tingkyeng hkrum shaga ai lam ni galaw hpang wa ai re.

Ya hpang jahtum, October 17 ya hta mung hpyendu dingsa Khin Zaw Oo woi awn ai Myen asuya simsa lam komashin (Myanmar Peace Commission) hte Htai mung Chiang Mai e shana shat sha let hkrum shaga ai lam galaw ai re.

DDD hpe hpaw hpang ai December 2016 a masat tawn ai ritkawp tara ni hta gaw Myen asuya-hpyendap hte kadai mung dinghkrai hkrum shaga ai lam n galaw na matu myit hkrum da ai re.

Ning re ai daphpawm ritkawp tara tawn da ai lapran, KIO ginjaw gaw Myen asuya, Myen hpyendap hte lagu lagut hkrum shaga nga ai hpe mung ngam ai jinghku dap ni myit n pyaw nga ai lam chye lu ai re.

Gap jahkring na lam hta, Daphpawm ningbaw ni Laiza e bai hkrum

Ya hkyak hkyak Myen hpyendap hte gap hkat jahkring sa wa sana lam hta, Dingdung Daw Daphpawm ningbaw ni gaw Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung (KIO) ginjaw Laiza muklum hta Oct. 20, Laban shani, bai bawngban na re.

Ndai zuphpawng de DDD hpung mali (KIO, Rahkai AA, Balawng TNLA hte Kokang MNDAA) na dawdan lu ai ningbaw ni sa du na re nga, Laiza KIO salang ni Jinghpaw Shiga Dap KNG de tsun shateng ai.

Madung gaw DDD kata tatmadaw Myen hpyendap hte bilateral gap hkat jahkring na lam hpe bawngban dawdan wa na re.

“E ndai gaw ya hte October 10 ya shani anhte hpung mali ni hpawng ai gaw… dai gaw n hkum ai majaw ahkyak ai ningbaw ni n lawm nna n lu dawdan ai,” nga nna mying n tsun mayu ai ginjaw salang langai tsun ai.

Gap hkat jahkring na gabaw ntsa KIO saw shaga ai hte maren Ginjaw Komiti Tingnyang Up, Du Kaba Nban La woi awn nna, Laiza, Padang Rung e Oct. 10 wuhpung mali zuphpawng hta dawdan lu ai salang ni n hkum ai majaw, zuphpawng mahtai n pru shi ai re.

Myen asuya simsa lam komashin hte KIO Ginjaw Komiti Tingnyang Up Du kaba Nban La woi awn ai dat kasa 5 lapran, Oct. 17 ya shani Htai mung Chiang Mai kaw hkrum ai re.  Dai hkrum shaga lam hta, hpyen yen ni dum nta nhtang wa ai lamang galaw ra ai majaw ‘chyahkring chyahkra’ gap hkat jahkring ai lamang galaw na matu jahkrup mat wa ai re.

Dai re majaw, ndai shata htum wa de gaw DDD hpung mali hte Myen asuya, hpyendap dat kasa ni bai hkrum ai shaloi, gap hkat jahkring ga sadi sen htu wa sana re. Raitim hkrum hkat na shara hte nhtoi hpe gaw n lu masat shi ai lam KIO salang ni tsun ai.

Lama na gap hkat jahkring ngut ai hpang, Myen hpyendap hte byin ai manghkang ni hparan wa shagu, Miwa hpe lapran salang san na lam DDD ra sharawng ai raitim Myen n hkapla ai lam chye lu ai.