All posts by KNG

Roi rip sat hkrum ai saranum yen a mabyin, tara rapra hkra matut shakut na matu, Jinghpaw amyushayi hpung 14 ndau laika shapraw

KBC laika hpaji sasana magam gun saranum yan roi rip sat hkrum ai, Jan 19 ya shani e 8 ning ladu hkrum sai raitim, mahtai kaja n lu shi ai ntsa, matut nna shakut sa wa na matu Jinghpaw mung na Amyu shayi, CSO wuhpung 14 pawng hpawm let n dau laika hte bai shadum wa sai re.

N dai  zawn n dau laika shapraw ai gaw, yawng jawm shakut sa wa na matu, yaw shada ai re lam hpe shim lam a majaw mying n mai lang ai, Amyu shayi hpung lit nga langai KNG hpe tsun ai.

“sara num yen roi rip sat hkrum ai 8 ning hpring ndau laika shapraw ai re. lai wa sai 8 ning kaw nna, n dai amu mang hkang byin ai.raitim dai ni ten du hkra tara rap ra ai lam hpe n lu la ai. Matut na ratimung yawng hkra myit kawp mat ai hku nre sha, tara rap ra ai lam lu la hkra yawng jawm n gun dat na matu ngu yaw shada let n dai amyu shayi wuhpung 14 kaw na, n dau laika hpe shapraw ai lam re”tsun ai.

Sara num yen roirip sat hkrum ai mabyin hta lit nga ai gaw Myen hpyendap re the sakse hte teng man ai lam yawng hpe makoi magap hkum pat kau ai sha n ga, dai ni du hkra, amyu sha ni hpe zing ri roi rip ai hte, shinggyim ahkaw ahkang tawt lai ai lam ni matut manoi wang lu wang lang galaw lu nga ai hpe, madi madun da ai re.

Dum nta masha ni a matu chyawm gaw, Shaning ladu hkrum shagu sha, n ga na, ten shagu, shan hpe a dum  nga ai lam, Saranum Tang Bau Hkawn Nang Tsin a kanu, Jan wahkau Lu Bu ndai zawn tsun wa ai.

“galoi ten du raitim, gade ram na sai raitim, ten tup shanlahkawng hpe myit dum taw ai, shan lahkawng byin ai hpe maroi nni ai. N dai zawn ladaw du ai aten du shagu gaw grau na,lak mi alai nga na, shan lahkawng hpe myit dum ai. Shan lahkawng a matu, masin n si ai. Myit n gut ai lam hpe grau na hkam sha ai. Ya 8 ning hpring mat sai. Raitim anhte teng man ai tara rap ra ai lam hpe n mu tam ai. Raitimung, kade ning mu na na, galoi ten ma du du, n dai tara rap ra ai lam hpe n lu dingsa gaw anhte hku na, myit shayawm kau ai lam nnga ai, rai mat sanu ga ngu na gaw galoi ma myit na n re. galoi raitim tara rap ra ai lam hpe ala nga dingyang rai ng aga ai” nga nna matut tsun ai.

Dai ni du hkra, Sara Num yen hpe zingri roi rip sat kau nna, tara tawt lai ai, Myen hpyendap gaw tara je yang n hkrum ai sha lawt lu lam lu taw ai ngu gaw, baw sang ginra shagu na, amyu shayi ni a myit masin the hkum hkrang shim lam hpe hkra machyi shangun ai the matut hkrit tsang ra nga ai lam myu shayi hpung ni tsun tawn ai.

Dai majaw,  Mungkan madang hku mara kaba nna, matut manoi tara tawt lai nga ai, Hpyendap ningbaw Min Awng Laing hte ningbaw tsang ni hpe rim ahkyak la nna, mungkan tara rung hta tara jawat je yang hkrum hkra yawng jawm shakut na matu, ga saw tawn ai mung rai nga ai.

Teng man ai tara rap ra ai lam lu hkra, myit n shayawm ai sha, Mung chying mung shawa the, seng ang ai Mungdan kata, mung dan shinggan nga ai amyusha wuhpung wuhpawng yawng myit atsam dat ga nga, amyu shayi hpung lit nga Saranum langai n dai zawn matut tsun tawn ai.

“lai wa sai aten hta gaw shinggyim ahkaw ahkang the seng nna Myen mung kaw hpyi shawn na shara nga ai. Ya dai ni gaw n nga sai. Hkrit tsang ai lam gaw saranum yan 2 mabyin sha n rai sai. Kaga mabyin ni mung grai law wa sai. Ndai zawn tara tawt lai ai ni hpe a hkyak la lu na matu gaw Mai gan de nga ai ni, mungdan kata n ga ai ni yawng galaw shakut shaja sa wa ga ngu ga saw mayu ai le”

Sara num yen roi rip sat hkrum ai, shaning ladu hkrum shagu, Ginjaw KBC kaw nna, woi awn let tara rap ra ai lam lu hkra  akyu hpyi ai hpawng lamang hpe shanig shagu galaw wa sai raitim, dai ning gaw, masa lam mayak amyu amyu a majaw nlu galaw sai lam chye lu ai.

KBC laika hpaji Sasana Saranum Maran Lu Ra hte Saranum Tangbau Hkawn Nan Tsin yan gaw, Laiwa sai 2015 ning January 19 ya shana, Mungmau Ginwang, Kawnghka mare hta zing ri zing rat mazut roi rip sat kau hkrum ai rai nga ai law.

Ra lata poi matu, hpyen yen ni hpe mying jahpan hta taw sai

Myen hpyen dap gaw Ra Lata Poi a matu, Myitkyina mare kaba kata na, hpyen yen dabang ni hta mying jahpan lahkawn ai lam galaw hpang nga sai re.

January praw 9 kaw nna 30 ya du hkra, hpyen yen ni a mying jahpan hta ya na matu, Myen hpyendap gaw hpyen yen lit hkam komiti ni hpe shaga la nna, matsun tawn ai re nga, Myitkyina hpen yen mung shawa langai KNG hpe n dai zawn tsun ai re.

“Camp komiti ni hpe shaga nna, shanhte hta shangun ai masa re. ya n kau camp ni gaw hta taw nga ai. hta ngut sai ni nga ai. Camp komiti ni gaw, hkrit tsang ai lam ni mung nga ai ga rai nga ai. Myitkyina kaw gaw, dai ni hkan kaw na, tsawm ra mi garu wa malu ai. lawk salang ni masha jahpan grai hkan hta nga masai.”

Lai wa sai 2020 ning ra lata poi hta asak 18 ning hpring sai ni hpe sha mying jahpan hta ai raitim, ya kalang gaw dum nta masha yawng a mying jahpan hpe hta shing gyin taw nga ai re lam chye lu ai.

“htinggaw jahpan hta dum n ta masha marai 6 nga yang, marai 6 the na jahpan yawng hpyi ma ai. maning hkan gaw 18 ning lahta rai nga. Ya dai ning gaw n ta masha nga manga, ma hkra hpe ka bang shangun ai hku re dai shai taw nga ai. dai majaw anhte ni gaw, n bang na ngu tim, hpa mi nga nga shanhte a lata kaw nga taw ai re majaw, jahpan gaw shanhte kaw du mat ai ka rai nga ai. myit hta gaw npyaw ai le.”nga nna hpyen yen mung shawa langai tsun ai re.

Myitkyina, Woimaw hpyen yen mung shawa ni hpe n dai zawn mying jahpang bang shangun nga sai raitim, Chyihpwi, sadung ni the lahta Sammung hkan na hpyen yen ni hpe gaw, mying jahpan rai nhta shi ai lam chye lu ai.

  Myen mungdan a kaga ginra hkan e, hpyen dap a ra lata poi hte seng nna, ninghkap ai lam ni, Laika shapru ndau ai lam ni, ahkyak la ai lam ni, ta tut bungli galaw ai masa raitim, Jinghpaw mung e gaw ra lata poi a pyaw sha byin tai hkra, Myen hpyendap hku nna, ja ja shakut nga ai masa rai taw nga ai re chye lu ai.

Jahtu Zup mare grupyin majan nshabyin na matu, KIA hte Myen Hpyen Dap hpe ginra masha ni hpyi shawn

Danai Hugawng Lido lam, Jahtu Zup mare makau grup yin ni hta, Majan kaba byin wa na hpe n ra sharawng ai majaw, ginra masha n kau Myen hpyen dap hte Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpyendap KIA hpang de sa du hkrum shaga hpyi shawn wa sai lam chye lu ai.

August 27 ya shani Jahtu Zup, Awng Ra, San Pya mare hkan na, Nawku hpung ningbaw hte mare myitsu kanu kawa ni hkrum jahta bawng ban nna, dai zawn hpyi shawn ai re lam Jahtu Zup ginra masha langai KNG shiga dap de tsun ai.

“Madung gaw Majan ginra n shabyin na hta, mung shawa ni sim sa ai hta nga mayu ai majaw, dai hpe lit nga ai mare myit su kanu kawa ni kaw na seng ang ai asuya lahkawng maga de, laika hte mung, n gup ga hte mung hpyi shawn wa ai lam re” nga tsun dan ai re.

Danai Myen hpyen dap D.K.Ts hte KIA Dapba 2 ginra ni de hpyi lajin da ai re lam matut chye lu ai.

Jahtu Zup mare makau grup yin hta Myen hpyen dap n pu, Slg Min Zin Tant woi awn ai Pyi Thu Tsit dap hte KIA Dung 14 dap ni lapran majan gap gasat ai lam hte, hpyen masa shaja hkat taw ai shata 3 ram du wa sai rai nga ai.

Dai rai nna, nkau gaw pyi hprawng yen magang nga sai lam, ginra masha langai matut tsun wa ai.

“Ndai ginra hta majan byin wa na hpe myit tsang ai majaw, asak kaba sai ni hte, ma kaji ni gaw, tiang jinghku jing yu ni hpang de htawt sit yen magang ma sai. N kau gaw masha n yen shi tim arung arai ni yawng htawt magang sai. Jamaw lauban n kau mung pru ma sai” nga tsun ai.

Ya ten, dai hpyi shawn da ai hte seng nna, Myen hpyen dap hte KIA lahkawng maga, kaga mi shana ai lam n nga shi ai lam chye lu ai.

Lai wa sai August 11 ya jahpawt, San Pya mare hta dap jung da ai Min Zin Tant Pyi Thu Tsit dap hpe KIA Dung 14 ni sa htim gap gasat ai lam byin wa sai zawn, si hkala ai lam ni mung nga wa sai rai nga ai.

Alam mare masha ni a jak rai nlu la shi ai

Myen hpyendap gaw, shanhte zingla kau ai Myitkyina Alam mare masha ni a Ja Htu Jak rai ni hpe gumhpraw the bai shaw la shangun na bai htu taw sai shiga pru ai raitim, yak hkak ai mare masha ni kadai mung nlu shaw la shi ai lam chye lu ai.

Alam mare, mali hka mayan Jahtu sha ai ginra masha ni a jak sai ni hpe March 29 ya shani kawn Myanhpyen dap the pyada ni zing mat ai hpe, Gumhpraw sen 3 the bai shaw la na bai htu sha taw sai nga tsun tim, kadai naw nshaw la shi ai lam mare masha langai ndai zawn tsun ai re.

“line kaw gaw shaw la taw sai nga shi ga pru taw tim ya ngai zing la kau hkrum ai ni hpe hkan sagawn san yu yang kadai mung n shaw la shi ai she tsun ai, Kadai ma n lu la shi ai”

Mali hka mayan hta Jahtu sha nga ai Ginra masha ni a Jaksai kasha 10 jan hte Backhole 2 hpe zing mat wa ai rai nna, ya du hkra tim, zing tawn ai Jak wawn n kau n htaw la shi ai ni naw ngam taw shi ai lam chye lu ai re.

Shawng shaning hkan e mung, Alam mare masha ni a Ja htu Jak sai ni zing la hkrum ai lam nga wa ga sai rai nna, zinghkrum ai jak sai bai lu la ga ai lam gaw n nga ai raitim, ginra balik ni a lahta kaw gaw, mai lu na mahkrun gaw nga ai lam, matut tsun wa ai.

“Pya da dap the Myan hpyendap kaw na chyawm rim ai re majaw, Myanhpyendap kaw na Palana pyada dap de du yang gaw, kaga majoi madun ai hku na sa mai shaw la ai hku na gaw tsun tawn ai.”

Covid the mung masa mayak lapran, Alam mare, mali hka mayan e gaw ginra masha ni hkrai madung Jak kaji hte Kanbau bungli hku nna, htu sha taw ai shara re majaw, Myan hpyen dap the Pyada ni wa mat ai March 27 hpang kaw nna gaw, n kau shawoi zawn bai htu sha taw nga sai re lam chye lu ai re.

Kaja wa, Myan Hpyendap gaw shingra tara hpe makawp maga ai masing the, Jahtu sha ai lam hte pat hkum ai rai yang, Jak Sai Kaba ni hte dam lada galaw sha nga ai ni hpe mung, ahkyak la ai lam hta rap ra galaw ra ai hpe, Mali hka nu makawp maga ai lam hta shamu shamawt taw ai mung masha ni tsun ai re.

Myen hpyen dap daru magam zing kau ai hpang, laning mi laman jinghpaw mung ginra, shingra tara hpe machyu nna, Mali hka mayan Ja htu sha ai lam grau law wa ai zawn, maga mi de mung, hten za ai lam grau sawng wa ai hpe sawk chye lu ai law.

Myen asuya dap hpe Hkalum Pa kaw KIA D36 ni bawm hte hkap kapaw

Tinang ginra kata ‘ginra jasan’ majan masing galaw nga ai Myen asuya dap hpe Sep. 29, bat Lahkawng Ya shani kalang bai, Hkalum Pa kaw KIA Dung 36 ni, bawm hte hkap kapaw gasat ai lam galaw ai re.

Mungbaw hte Dalung lapran Hkalum Pa kaw lai wa ai, tatmadaw Myen hpyendap, Dapnu (tat-ma) 88 hpyen hpung hpe buga ten hkying 4pm jan hta, KIA Dung 36, Kung (1) ni, bawm hte hkap dem ai re.

“Daini (Sep 29) gaw mi yat.. le… Mungbaw, Hkalum lai kaw, Dalung de yu wa ai lam kaw Dung 36, Kung 1 ni bawm bai hkap kapaw ma ai da law, hkra n hkra gaw n chye ai, Myen mung aten hkying 4:30 daram kaw re,” nga nna ginra masha langai Jinghpaw Shiga Dap de bat Lahkawng Ya shana tsun ai.

Bat Langai Ya shani hta Mungbaw grupyin shara masum kaw Myen hpyen Dapnu (88) ni hpe KIA D36 ni hkap sin gasat ai kaw, Myen maga si hkala lam nga ai hpe chye lu ai re. KIA maga hkra machyi lam n nga lam, Dapba (6) salang ni tsun ai re.

Kachin Sub-state, lahta Sammung, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpyendap, KIA Dapba (6), Dung (36) ginra Muse ginwang kata Myen asuya dap ni ‘ginra jasan’ majan masing galaw nga ai majaw, ndai September praw kaw nna, madung Mungbaw grupyin hta wuhpung lahkawng gasat gala majan ni byin nga ai re.

Tinang KIA dap daru de htu shadut shang wa ai Myen asuya dap ni hpe ‘ahkang n hpyi ra ai sha’ gap na ahkang jaw da ai nga nna, Jinghpaw mungdaw Ginjaw Laiza na KIO/KIA Shiga Magam Dap lithkam, Du Kaba Nhpang Naw Bu, ndai shata praw de KNG de tsun wa sai re.

KIA D36 ginra majan hta Myen hpyen 6 si, 5 hkala

Lahta Sammung, KIA Dapdung 36 ginra Muse ginwang kata ‘ginra jasan’ gabaw hte htu gasat nga ai Myen asuya dap ni hpe KIA ni ninghkap gasat ai kaw, Sep. 28, bat Langai Ya shani, asuya dap maga yawm dik 6 si nna hkala ai 5 lahta re nga, KIA ni tsun ai.

Bat Langai Ya shani, jahpawt maga hte shana maga gasat poi yawng 3 lang byin ai kaw, ndai laman KIA hte byin ai gasat gala lam ni hta, Myen hpyendap maga kaba dik si hkala hkrum ai lam rai nga ai. 

“N law htum 6 hte 7 daram si na masa nga ai. Hkala ai mung 5 hte 7 daram nga na re. Tinang maga hkra machyi ai lam n nga ai,” nga nna KIA Dapba (6) hpyendu langai Jinghpaw Shiga Dap KNG de tsun ai.

Myen hpyendap Dapnu (tat-ma) 88 hpyen hpung ni gaw, Mungbaw makau KIA D36 dap ni nga ai bum de htu gasat ai lam galaw nna bai yu wa ai shaloi lam kaw jau gawng ladat hte KIA ni hkap gasat ai re.

“Mai Hpang kaw nna pru wa ai ni Namtau makau Mahkaw Yang kaw hkap kapaw, dai kaw loi mi si hkala lawm ai rai, bai nna Man Nawng Yang kaw MHH Kung 4 (KIA Mungshawa Hpyen Hpung) hte bai gap hkat, dai kaw bawk mung kapaw, gap mung gap, dai kaw ma tsawm ra mi machyi ai da, rai nna shana daw de gaw nang Mungbaw kaw nna nang Namtau de Pale Hkyet de lung wa ai Hka Chyang Hkaraw ngu ai kaw kalang mi bai hkap gap ai, remote bawm ni adep bun ai kaw dai kaw tsawm ra mi bai hkra machyi mat ai da” nga nna majan ginra na salang langai tsun ai re.

Tatmadaw Myen hpyendap gaw hpyen man masum hte Howa Bum KIA D36 daju de htu lung wa ai majaw shani shagu ngu na gasat gala majan ni byin wa nna, dai ginra masha 60 jan gaw, Man Nawng Kawng mare nawku jawng hta September 24 kaw nna hprawng yen nga ai lam chye lu ai.  Shanhte hpe ra kadawn ai garum ntum jaw na shajin da tim, ya byin ngai gasat gala lam a majaw, bat Langai Ya shana du hkra, n lu sa shi ai nga nna, Mungbaw na shinggyim nauna garum ntum hpung langai tsun ai re.

Ya ten, COVID-19 kap bra ana zinli hpe makawp ninghkap nga ai ladaw, Myen hpyendap gaw September (30) du hkra, nhtoi bai jat majan jahkring da ai lam ndau da timung, Lahta Sammung e ‘ginra jasan’ majan masing galaw wa ai majaw, Dingdung Daw Daphpawm malawm KIA, Kokang MNDAA hte Rahkai AA ni hte gasat gala majan ni byin nga ai re.

Howa Bum kaw Myen hte KIA gap hkat

Lahta Sammung Muse ginwang Howa Bum kaw Myen hpyendap Dapnu (88) hte Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpyendap, KIA Dapdung 36 ni, Sep. 24, bat Mali Ya shani, shana ten du hkra, gap hkat ai lam, ginra masha ni tsun ai.

KIA Dung 36 dap daju de Myen hpyen tat-ma 88 hpyen hpung ni ginra jasan majan baw ai majaw shana hkying 8 du hkra wuhpung lahkawng gasat gala lam byin nna, laknak kaba nsan ni na lu ai lam, ginra masha ni tsun  ai.

“Shani ga-ang hkying 4 minit 20 daram kaw nna KIA Dung (36) Howa Bum kaw ya bai gap hkat bang taw nga sai law.  Shanhte tat-ma 88 ni wa gap ai. Howa Bum, Dung 36 kaw Myen dung mat sai.  Ya ten du hkra naw kapok kapawk gap hkat taw nga ai” nga nna, shana hkying 8 ten, ginra masha langai Jinghpaw Shiga Dap, KNG de tsun ai.

KIA Dapba (6) kata Dapdung (36) ginra Muse ginwang, Kyukok (Pangsai) ginra hta tatmadaw dapnu (88) hte dapnu (99) hpyen hpung ni ginra jasan majan masing galaw ai majaw ndai shata Sep. 10 kaw nna gasat gala lam ni bai byin wa ai re lam, ginra masha hku chye lu ai.

Dai majan hpang shani hta, masha jahpan 300 hkawt nga ai Man Kawng kahtawng masha yawng gaw ni kahtep ai Man Pying mare de hpyen koi yen ra ai lam, Man Kawng mare salang wa KNG de shawng e tsun shana wa sai re.

Ndai shata htum, September 30 du hkra tinang dinghkrai majan jahkring da ten, Myen asuya dap tat-ma (88), tat-ma (99) hte tat-ma (22) hpyen hpung ni gaw ginra jasan majan masing hpe, grau nna Dingdung Daw Daphpawm hpung mali, KIA, Kokang MNDAA, Rahkai AA hte Balawng TNLA dap ni nga ai shara ni hta, gala nga ai re.

Miwa, India hpyenla ni lai sai bat 2-lang sinat galai gachyai kapaw hkat

Lai wa sai bat mungdan lahkawng kyithkai salang ni hkrum hkat na lahkawng ya hta, Miwa hte India dap ni, lahkawng lang sinat galai gachyai kapaw hkat ai lam nga ai hpe Sep. 16, bat Masum Ya shani, India salang ni tsun ai.

Manghkang byin shara mungdan lahkawng jarit, Line of Actual Control (LAC) snr tara n shang jarit mayan, lahkawng maga na dap ni sinat laknak ni hte n kapaw hkat na matu galaw da ai myit hkrum ga sadi hkan sa wa ai gaw 45 ning jan na ai hpang, ya n lu hkan sa wa ai masa mung rai nga ai.

Ya jarit manghkang byin ai shara gaw Himalayas Bum sinna maga rai nna mungdan lahkawng dap ni man ap hkrum hkat ai shaloi lamu de sadi jaw kapaw hkat ai masa re nga, India salang ni tsun ai.

Ndai zawn sinat sadi jaw kapaw hkat ai shiga hpe mungdan lahkawng yan shawa chye ndau ai lam n galaw ai re.

Dai ginra hta sha, lai wa sai shata jahtum bat e mung masum lang sadi jaw kapaw hkat wa sai lam, India salang ni matut tsun ai.

LAC jarit manghkang hte seng nna, mungdan lahkawng kaw na maigan kyithkai salang, India na Slg. Subrahmanyam Jaishankar hte Miwa na Slg. Wang Yi, yan lai wa sai bat Mali Ya hta, Moscow kaw hkrum hkat wa sai.

De a majaw, dap lahkawng shaja hkat ai lam ni yawm wa tim manghkang byin ai shara na htingnut mat ai lam n nga ai hpe chye lu ai.

KIA D36 ginra hta Myen asuya dap hte matut gap hkat

Lahta Sammung KIA Dapdung 36, Kyukok (Pangsai) ginra hta, Myen asuya dap hte gap hkat ai lam, Sep. 14, bat Langai Ya shani matut byin ai re.

‘Ginra jasan’ masing hte shamu shamawt hkawm ai Myen hpyen hpung hte, bat Langai Ya shani KIA Dapba (6), D36 hte shawng aten kadun gap hkat nna, dai hpang KIA jinghku dap, Kokang MNDAA hte Rahkai AA pawng hpawm dap ni hte bai matut manoi gap hkat wa ai rai nga ai.

“Myen mung nayi hkying 1:45 pm kaw na Hpun Pyen Yang de KIA 36 MHH ni, dapdung langai mi nga ai kaw, Mungli maga hku lung wa ai Myen hpyen hpung ni hte gasat poi bai byin taw nga ai,” nga nna buga masha langai tsun ai.

D36 ginra Kai Dwi Kawng hta, KIA shanglawm ai Dingdung Daw Daphpawm na MNDAA hte AA ni sha n ga, Sam hpyen dingdung-dingda SSPP/SSA hte RCSS, ni mung nga ai lam chye lu ai.  Dai ginra de tatmadaw Myen hpyendap tat-ma (88) hte tat-ma (99) hpyen hpung ni, shara masum daram kaw nna wa wang htu shang wa ai majaw, September 11 kaw nna gasat gala majan byin ai re.

KIA D36 ni gaw Ting Sa Kawng maga san san nga ai rai nna dai shara makau, Man Kawng mare makau kaw Myen hpyen hpung hte Sep. 12 hta aten kadun gasat gala majan byin ai lam nga ai re.

Myen hte rawt malan hpung ni a gasat poi hpang wa ai, bat Manga Ya jahpawt kaw nna masha 300 hkawt nga ai Man Kawng mare masha yawng gaw ni kahtet ai Man Pying mare de hprawng yen nga ai re.

Lama na gasat gala majan galu wa yang gaw hpyen yen ni malu masha hte tsi mawan garum ntum ra na re nga, Man Kawng mare salang wa tsun ai re.

Myen hpyendap gaw dinghkrai majan jahkring ai ladaw ndai September shata mi bai jat da ten, Lahta Sammung e amyusha rawt malan hpung ni hpe jahte tam htu gasat ai lam ni galaw nga ai re.

DDD hpung mali, MNDAA, AA, KIA hte Balawng TNLA ni gaw bilateral gap hkat jahkring galaw mayu ai raitim, Slgj. Awng San Suu Kyi a NLD asuya hte tatmadaw Myen hpyendap lapran, n hkrum n ra manaw shai hkat ai majaw, n lu jahkrup yak hkak nga ai masa re nga, Myitkyina daju simsa lam akyu galaw hpung, PCG (Peace-talk Creation Group) na Duwa Lamai Gum Ja tsun wa ai re.

WHO: 2021 ga-ang du hkra COVID-19 vaccine htu lu na n myit mada

Du na shaning ga-ang du hkra, dam lada ai hku COVID-19 makawp maga tsi htu lu na n myit mada ai lam, hpa majaw nga yang, tsi a atsam hte n hkrit n tsang jai lang lu ai madang jep na ahkyak ai majaw re nga, Sep. 4, bat Manga Ya shani, Mungkan Hkamja Dap, WHO, ga tsun ahkang lu, salang jan langai tsun wa sai.

Masa kaja ai makawp maga tsi ni hpe madang tsaw ai tsigawk jep chyam yu ai shaloi, mahtai gaw asan sha, gara tsi mung WHO masat ai tang du shadang n law htum 50% hpe n dep shi ai nga nna, Slgj. Margaret Harris tsun ai.

Masha kaw htu chyam yu ai shata lahkawng pyi n du ai sha Rasha asuya a August shata hta tara shang masat hkap la ai COVID-19 makawp maga tsi (vaccine) a tang du ai lam hte n hkrit n tsang jai lang lu ai madang hpe Sinna Mung chyoi chye ai ninghkrin ni ga san san nga ma ai re.

US Mungshawa Hkamja Dap salang ni hte Pfizer Inc (tsi company) yan bat Mali Ya shani tsun ai hta, makawp maga tsi gaw du na October shata htum wa de jin jin rai sana re nga tsun ai.  Dai tsi hpe Nov. 3 US ra lata poi du na mahka shapraw na masing gaw kap bra ana zinli hta mahta nna me jaw shawa gaw Gumsan Magam Donald Trump hpe lahkawng lang ningdaw bai lata na n lata na, dawdan wa na masa mai byin ai re.

Dai raitimung, du na shaning ga-ang du hkra gaw dam lada ai hku makawp maga tsi htu lu na n myit mada ai nga, UN Geneva shiga sanglang lamang hta Slgj. Harris tsun ai rai nga ai.

Mungdan gadaga de makawp tsi gam garan lu na lamang hta, WHO gaw GAVI hte pawng nna COVAX mying hte tsi mawan mari ai lam hte gam garan jaw ai lam hpe galaw na yaw shada ai re.  Grau nna madung gaw, ana kap na tsang ra dik htum rai nga ai mungdan shagu na hkamja dap magam gun ni hpe shawng makawp maga tsi htu lu hkra a matu rai nga ai.

COVAX gaw, tara shang hkap la ai, kalang htu makawp maga tsi (vaccine dose) wan 2,000 hpe 2021 n htum shi yang hkap la lu nhtawm gam garan jaw na hkyen da ai re. Raitimung, US hte mungdan nkau tsi company ni hte dinghkrai matut mahkai hkyen da ai ni a matu gaw, COVAX lamang hta n lawm ai re.

Raitim, COVAX gaw chyinghka hpaw da ai hte gintawng langai na masha shagu makawp maga tsi htu lu na matu shakut nga ai lam, Slgj. Harris tsun wa sai.