DRONE MAJAN: Laknak Jak-rung Hpe Dinghkrai (Privatisation) Galaw Na Aten Du Sai

By Søn Rvm

2025 ning, September 17 – 21 lapran e, Miwa Gumsan Mungdan, Nanning muklum e galaw ai, (22) lang na CHINA-ASEAN Expo 2025 e, dinghkraing company (private company) rai nga ai Z DJI Technology Co., Ltd. (DJI) a madang tsaw ai drone laknak hpan law law hpe madun da ai hpe mu lu nga ai.

Ndai madun poi hta e, ASEAN mungdan hkan na Asuya salang ni sa du ai rai nna, Myanmar mungdan kaw na, Hpyen Gumshem Asuya a Hkringmang Daju Nyo Saw woi awn ai datkasa hpung mung, sa du shang lawm ai hpe mu mada lu nga ai. Jinghpaw mung kaw na, Hkringmang Daju Hkyet Hting Nan woi awn ai datkasa hpung mung, sa du ai lam hpe mu mada lu nga ai.

Ndai hpyen gumshem datkasa hpung ni sa du shang lawm ai lam gaw, madang tsaw ai laknak hkinghku ni hpe mari la na (procurement) (shing nrai) ginrun gyin shalat na (jointly operate a factory) lu na matu, sa du ai lam rai nga ai.

Jinghpaw mung e, 2021 March kaw nna 2025 April du hkra gaw, hpyen gumshem ni sum machyi ai aten rai nga ai. Rai tim, May shata kaw nna gaw, madang tsaw ai drone laknak ni hpe jai lang nna, Hpakant, Nawnglut ginra (Indawgyi Lake) hte Waingmaw ginwang, Lumyang mare grup-yin de nhtang gasat majan (counteroffensive) galaw wa ai hpe mu madu nga ai.

Grau nna, Manmaw muklum hta August shata kaw nna, gumshem dap ni madang tsaw ai drone ni hte bai nhtang gasat majan baw ai majaw, February e lu zing da ai dap ni hte Manmaw nbungli pa ni hpe tat sum kau ai lam ni byin pru wa ai re.

Waingmaw ginwang, Lumyang maga hte Sawlaw ginwang, Lahese maga de mung, gumshem dap ni a nhtang gasat majan hpe matut manoi htu gasat taw nga ai hpe mu lu nga ga ai.

Ndai zawn, hpyen gumshem wa bai nnaw rawt ai lam a madung lami laman gaw, drone laknak rai nga ai.

Anhte ni, kaning di ninghkap na? (shing n rai) kaning di matut majan gasat sa wa na? Mahtai gaw, drone laknak hta n-gun dat ra nga ga ai.

Drone Jak-rung Shachyaw Ra Sai

Dai ni, amyusha laknak lang rawt malan wuhpung (ethnic armed organisation) ni hpe kaga mungdan langai ngai hku nna, laknak ni hpe tara shang ai hku, dut jaw ai lam n galaw ma ai. Dai re ai majaw, laknak lang hpung ni hku nna, mayun mayoi ai ladat hte lagu mari la ai lam ni jai lang nga ai re. Rai tim, manu grau tsaw ai hte htaw shalai la na matu, yak hkak nga ai hpe chye lu ai. Gashadawn, hpunau Karen laknak lang hpung ni, Thailang mungdan kaw nna, laknak mayun mayoi htaw shalai ai hta jahkring hkring rim hkrum ai hpe mu mada lu nga ga ai. Mungdan asuya shada (government to government) sha, laknak ni hpe tara shang dut mari mai nga ai re.

Ndai zawn re masa lam a majaw, rawt malan hpung ni tinang lagaw tinang tsap ra nga ga ai. Ya hkyak hkyak gaw shachyaw ra ai gaw, drone jak-rung rai nga ai. Dai jak-rung gaw shachyaw nna, lawu na drone hpan ni hpe lawan gyin shalat ra nga ga ai.

• Kin-yu maram na matu, Unmanned Aerial Vehicles (UAVs)
• Gap kapaw na matu, Unmanned Combat Aerial Vehicles (UCAVs)
• Gap bun na matu, Kamikaze Drones/Suicide drones
• Sanghpaw li ni hpe kapaw kau na matu, Unmanned Underwater Vehicles (UUVs)
• Majan pa e uhpung nawng gap gasat na matu, Swarm Drones
• Majan pa e sawt ai hku hkalem na matu, Decoy Drones ni.

Kadai Ni Galaw Na?

Ndai jak-rung ni hpe hpan lahkawng hku mai galaw nga ai.

• Shanglawt Asuya ni mai galaw nga ai.
• Dinghkrai company (private company) ni hpe galaw shangun mai nga ai.

Shanglawt Asuya ni galaw taw nga ai, laknak jak-rung ni hpe madang shatsaw ai hku nna, galaw sa wa mai nga ai. Asuya ni woi galaw ai lam hpe asuya madu ai ladat (state control) ngu tsun nga ai. Asuya ni hku nna, tinang a jak-rung ni hpe madang shatsaw let tim, mai galaw nga ai.

Bai nna, dinghkrai company (private company) ni hpe mung, ahkaw ahkang jaw ai hku nna, jak-rung ni gaw shachyaw sa wa mai nga ai. Mungkan mungdan ni hta, dinghkrai company ni hpe asuya ni hku nna ja gumhpraw arang shaw ya ai lam (government subsidies) galaw nna, laknak ni hpe galaw shapraw shangun ai lam hpe mu mada nga ai. Gashadawn, America mungdan hta rai yang, “Lockheed Martin” company ni hpe Pentagon kaw nna gumhpraw chyarang (budget) jahkrat ya nna, U.S. Hpyen Dap a matu, madang tsaw ai laknak ni hpe gyin shalat shangun ai lam hpe mu mada nga ai.

Dinghkrai company ni hpe ahkaw ahkang jaw wa ai rai yang, wanglu wanglang sawn shapraw nna drone hte kaga laknak ni hpe gyin shalat lu wa na rai nga ai.

Dai re ai majaw, Wunpawng Mungdan Shanglawt Asuya ni hku nna, kam mai ai Wunpawng dinghkrai company ni hpe hpaw shadut ai lam, karum gumhpraw (subsidies) jaw ya ai lam, lam masan (policy) ka jahkrat ai lam hte gasadi pa (contract) galaw nna, bungli masing gran ai lam ni galaw sa wa ra nga ga ai. Tsun mayu ai gaw, laknak jak-rung ni hpe dinghkrai (privatisation) galaw na aten rai sai ngu, mu mada lu nga ai.

Dai rai yang she, madang tsaw ai laknak ni (drones) hpe lawan dik ai hku gyin shalat lu wa nna, ya gasat taw nga ai majan pa hta tang du ai hku jai lang lu wa na rai nga ai.

Ndai ningmu ni gaw, Sara Søn Rvm a dinghkrai ningmu ni sha rai nga ai.