Mungkan hkashi Hkanu masat n htoi hpe, Laiza mare kata hkashi ni hta maza hta ai lamang hku nna galaw wa ai lam chye lu ai.
Ndai lamang hta Laiza Municipal, CSO magam gun ni hte Mung shawa kanu kawa ni jawm galaw wa ai rai nna, dai lamang hta mung shawa yawng marai 300 jan sa du shang lawm ai lam chye lu ai.
KIO uphkang ginra, Laiza makau grup yin na Hkashi Hkanu ni hta Plastic maza mala law taw nga ai hpe shayawm wa lu hkra hte, Hka de maza n kabai bang na lam hpe hpaji jaw ningmu jahpaw mayu ai lam a majaw, n dai lamang hpe woi galaw ai re lam, Htoi Gender and Development Foundation Director Srn Nbau Nang Pu tsun ai re.
Myen hpyendap daru magam zing kau ai hpang, mung masa shamu shamawt ai mungshawa ni Laiza de du wa ai hpang, shaning shagu, ndai zawn lamang ni hpe galaw nga ai re.
Manmaw, Dingsing pa ginra hta gasau htu shaw na re majaw, woi awn ninghkap ai ni hpe ahkyak la na nga nna, Sinpraw Ginwang Ginjaw KIO asuya uphkang salang nkau tsun wa ai lam, Dingsing pa ginra masha ni tsun ai re.
February 17 ya shani, Dingsing Pa, Hpakgum mare hta Sinpraw Ginwang Ginjaw salang ni sa du let, ga sau htu shaw na hkyen ai mare kahtawng hkan na mung shawa ni hpe shaga la n htawm, hkrum zup hpawng hta ga Sau htu na lam hte seng nna, tsun shana wa ai lam dai zup hpawng hta shanglawm ai Dingsing pa ginra masha langai KNG hpe n dai zawn tsun ai.
‘’ndai gaw ginjaw matsun re majaw gaw n htu sha yang n mai ai. htu nan htu sha ra ai nga na dai hku na zup hpawng sa hpawng ai lam ni nga ai. Dai re majaw dai magam bungli hta e hkan pat nang ai, nhtu shaw sha na matu hkan ninghkap woi awn ai ni hpe anhte Asuya ni kaw na shi hte ging dan ai hku na ahkyak la na re nga na tsun ai ‘’
Sinpraw ginwang ginjaw amu madu, Mai Ja yang muklum Du, Manmaw ginwang D.O hte Zai Ladat Du, ni sa du let, ga sau htu shaw na galaw tawn ai, Hpakgum, Dingsing, Dingsing bum,Hkapra, Njungbum, Hpaidan, Darawn, Hka u, Jan mai, dai mare kahtawng hkan na mung shawa ni hpe shaga zup hpawng la nna, tsun wa ai lam chye lu ai.
Mare masha yawng 200 Jan sa du shanglawm ai rai nna, dai shani na zup hpawng hta, Sinpraw Ginwang Ginjaw Amu madu wa ‘ginjaw matsun hte ga sau htu shaw na re majaw, ninghkap woi ai ni hpe ahkyak la na re ngu’ tsun ai ga si a majaw, myit kaw hkra nna, kanu mum Jan Lahtaw Roi Asak 56 ning, salum, sai rawt ana hte dai shara hta malap mat nna, tsi rung sa ai lam hta nan, n nga mat wa ai mabyin mung byin wa ai hpe chye lu ai re.
KIO asuya hku nna, dai zawn tsun shana wa tim, Mare masha ni hku nna chyawm, Ja ja matut ninghkap mat na lam, Ninghkap Komiti malawm, Dingsing pa ginra masha langai matut tsun ai.
‘’ndai mare kahtawng 9 hpe sha shanhte shaga ga hkying nna sa hkaw tsun ai lam nga shanhte gaw lu htu hkra nga anhte mare shawa ni mung ndai hpe gaw yawng hkra nlu, ninghkap na ngu ai lam nga ga ai”
February 17 ya dai shani hta sha, Dingsing Pa ginra masha ni hku nna, ya sa sau htu shaw na matu galaw tawn ai dabang ni hpe February 28 ya shani hpang jahtum tawn dawm kau ya na matu, Sinpraw Ginwang Ginjaw, Ninghtawn rung, ginwang daw hkan e mung Laika bang hpyi shawn da ai lam nga ai hpe matut chye lu ai.
N dai zawn masa Lam ni the seng nna, KIO Sinpraw Ginwang Ginjaw de KNG shiga dap kaw nna, matut mahkai ai raitim, matut n lu ai re.
Ginra masha ni hku nna, na ja matut ninghkap na lam gaw, tinang a labau shang lamu ga ginra ni hten za mat na hpe myit tsang ai, n ra sharawng ai majaw, re nga tsun ai re.
Lai wa sai February 15 ya shani gaw, Dingsing Pa ginra masha ni hku nna, Ga Sau htu shaw ai lam hpe Ja ja jawm ninghkap mat na matu, ningmu jahpaw zuphpawng ni galaw wa ai lam nga ai re.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung KIO asuya ahkang hte N Ba Pa, Dingsing pa ginra hta ga sau (Rare Earth) htu shaw ai lam hpe tsep kawp jahkring kau na matu, ginra masha ni shawa n gun madun let ning hkap nga ma ai re.
Dai ni, January 16 ya shani kalang bai, Manmaw ginwang, N Ba Pa, Dingsing Pa ginra mung shawa yawng marai 200 Jan shanglawm let, Ga sau htu shaw na matu galaw nga ai bungli dabang shara hta nan sa let, shawa n gun madun ning hkap wa ai lam chye lu ai.
“Dai ni gaw, Hpyen yen na ni mung tsawm ra mi lawm ai, KBC gaw Manmaw ginwang ningbaw wa ma lawm ai. Manmaw Jau ginwang ni ma lung wa ai. Nmawk Jau ginwang ni ma sa ai. Ban hkak Jau ginwang ni ma sa ai. KIO gaw lu galaw hkra gaw ngu ai da raitimung gara hku byin wa na atsawm n chye ai.” nga nna Dingsing Pa ginra masha langai KNG hpe tsun dan ai re.
Lai wa sai bat 6 ya, January 13 ya shani hta mung, ginra mung shawa 200 jan, shawa n gun madun wa sai rai nna, dai ni mung kalang bai, Buga hpung ningbaw ni, hpyen yen mung shawa ni, mare masha ni yawng marai 240 Jan hte, Kalang bai shawa n gun madun ninghkap ai re lam chye lu ai.
Dai sha n ga, n dai ginra ni hta, Ga sau htu shaw ai lam tsep kawp jahkring ya na matu, KIO Ginjaw rung de mung, ninghkap laika bang ai lam nga ai hpe chye lu ai.
Ga sau htu shaw ai lam gaw, tu matu hkrung mahkrung hpe hten za htum mat shangun mai ai majaw, dai masing hpe tsep kawp jahkring lu hkra ninghkap ai re nga, Dingsing Pa ginra masha langai KNG hpe matut tsun ai re.
“ya n dai hpe gaw, kaja wa nan ninghkap lu hkra galaw na matu, anhte ni gaw dai hku na nan, myit tawn da sai re. n dai gaw n kaja ai re yawng hkra chye ai. Dai ni anhte asak aprat kaba sai ni chyawm shi hkrai shi lai mat sai rai. Woo anhte kashu kasha ni a matu, galu gaba hkra sa wa na lam hta dut dang wa ai lam law law byin ai majaw, buga masha ni, gai dawng gai da ma hkra gaw, mung shawa yawng, nga yak jam jau wa ai baw re ngu ai hpe yawng chye na hkrawn hkrang mat ai re majaw, Dai ni n dai zawn rai ninghkap nga sai ka re.” tsun ai re.
N dai lam hte seng nna, KIO Ginjaw shiga dap lit hkam, Du kaba Nhpang Naw Bu hpe KNG kaw nna, Ph the matut mahkai san ai shaloi, Sinpraw ginwang ginjaw de na mung, Jahkrup bawng ban nga dingyang re majaw, dai ngut yang she ginjaw de du na re majaw, dai ni du hkra gaw, hpa mahtai n lu shi ai lam sha tsun wa ai re.
Mai Ja Yang hte Loije Lam lapran na, Gau Ri krung hta mung, ginra masha ni hpyen yen mat ai hpang ginra lamu ga hpe KIO hte miwa Lauban Company ni Ga sau htu shaw sha kau sai re.
Ya matut nna mung, N Ba Pa, Ding Sing Pa ginra hta Gau sau htu shaw na matu Lamu ga htu chyam ai lam ni, ginsum gap da ai lam hte Arung arai yawng htaw sa da nna, Ga Sau htu sana Ri Ri rai nga sai majaw, Ginwa masha ni mung, Shawa n gun the Ja Ja ninghkap wa ai lam rai nga ai.
KIO gaw, Dingsing Pa ninghtawn kata kaw, Ga sau htu shaw ai lam malawng galaw na matu gya nga ai sha n ga, Sadung bum ninghtawn hte Bum sen bum de mung Ga sau htu na gya wa ai lam ni nga taw sai nga, Ginra masha ni tsun ai re.
Mungshawa kam hpa ai KIO asuya kaw nna, Mungshawa makam yawm hkra n galaw ging ai zawn, mung shawa n sen hpe madat nna, Asuya bungli hkrak tup galaw ging ai lam Kachin CSO wuhpung langai hta shamu shamawt bungli galaw nga ai mung shawa langai gaw shi a ningmu hpe n dai zawn tsun ai re.
“Anhte buga mare masha ni a, Opinion (Ningmu) ni hpe mung hkungga ging ai ngu mu ai. Mungshawa myit makam yawm magang, anhte a asuya magam bungli ni yawm magang rai na, Asuya langai ngu ai gaw, Mungshawa hpe makawp maga na matu, Mungshawa hpe madi shadaw na matu, nga ai asuya rai nga ai the maren dai magam bungli ni hpe mung manu shadan, mung shawa hpe mung manu shadan hkungga la ra rai nna, Mungshawa n sen hpe atsawm sha madat nna, htap htuk ai hku hparan hpareng galaw mat wa jang gaw, grai htap htuk na re ngu tsun mayu ai.”
KIO uphkang ginra, Sinpraw Ginwang Ginjaw, Manmaw- Mai Ja Yang- Loije- N Ba Pa, Ding Singpa ginra ni hta, KIO asuya hku nna, Miwa Lauban Company ni law law hpe jashawn let Ga su htu shaw nga ai gaw 3 ning jan wa sai rai nna, ya kalang bai Dingsing Pa ninghtawn kata, matut htu shaw na hkyen nga ai lam rai nga ai law.
Myitkyina-Manmaw lam ntsa, Nam San Yang mare kata, laja lana Ja htu sha kau sai majaw, ya ten mare masha ni hta Lu hka hte, Lang na hka mayak hkrum sha nga ai lam chye lu ai re
Myen hpyendap daru magam zing kau ai hpang kaw nna, ndai zawn, Nam San Yang mare ting ngu na, wang lu wang lang ja htu sha ai lam hpe galaw nga ai majaw, shawoi Ja lu mai ai Hka ni nmai lu mat nna, grai yak hkak hkrum nga ai lam Nam San Yang mare masha langai KNG shiga dap de ya na zawn tsun dan ai re.
“Ja htu hpang ai, dai hpang kaw na anhte hka n lu mat wa ai, n nan hpang ai kaw na, Hka n tsawm mat wa ai, hka hkanu mat wa ai, ya shanhte gaw gan jahkring da ai nga tim, dai kaw na gaw, hka bai hkyet mat wa sai le, n dai Ja htu ai kaang hkup ram kaw na Hka grai yak mat wa ai lam ni, dai kaw na hpang mat wa ai ya du re ka rai nga, Ja ma htu kau sai re ngang gaw, Hka lee tsan ai de na she sa htaw la ra ai ka rai nga, htu kau ai hkang hkan na gaw n mai lu mat sai le, Pada ma hkrit ra ai, hka shin ai dan re ni mung kaja nga yang gaw hkrit let lang ra taw ai ka rai nga. Lu hka hte seng na, kadai mung kaja yak law, ya anhte kaga shara de htawt na nga tim mung, hka htu la na matu mung grai yak rai taw nga ai hku re.”
Dai Ja htu da chyalu ngam ai nhkun, Hka la-ing hkan e sha hka shin, rai hkrut ai lam ni gaw mai ai raitim, lu hka the shadu sha na matu gaw mare hte deng mi ram tsan ai shara kaw na, cycle the sa htaw la ra taw ai lam chye lu ai.
Nam San Yang mare ting hta, Hka naw mai ja lu taw ai, Sung dik htu da ai hka htung 4 ram sha nga sai hta, tsan tsan nlu sa ja lu ai nig aw, dai kaw jawm ja lu, Ja lang taw ai re lam tsun ai re.
Dai zawn, hka naw mai ja lu ai hka htung hkan na jawm ja lang taw ai raitim, yak hkak ai lam the makau grup byin Ja htu n hkun ni a majaw hkam ja lam a matu mung myit tsang ra taw ai lam matut tsun ai re.
Dai sha n ga, du na lanam ta hta, mare ting Ja htu sha da ai re majaw, Hka lam n n ga sai the maren du hkra ladaw tsin nyam hkrum wa na masa nga taw ai majaw mung grau myit tsang taw ai lam chye lu ai.
Ya na zawn, shingra tara hpe makawp maga lam hta ra rawng ai lam sha n-ga, mayak amyu my a majaw, ja htu sha ra ai raitm, shawoi na zawn nrai mat sai lam matut tsun wa ai re.
“Dai ni anhte mare buga gaw, kaja wa tinang buga bai wa nga taw ai nga tim, n ji n mu nga hkam sha ai. Tinang n kam htu sha tim, tinang makau grup byin hkan na ni htu sha jang gaw dai shara ni gaw ye mat wa, thing ra ni mung shi shi ye mat wa rai jang gaw, nkam dut sha tim dut sha kau ra. Mare buga wa n dai zawn rai byin mat wa re ngang anhte myit n pyaw ai. Grai hkam sha ai ngu gaw, tinang buga hpe shingra tara hpe makawp maga ya ai ni hte gara asuya mi rai rai, lit nga ai ni kaw na, anhte a shingra tara hpe makawp maga ai lam hta grai ningra mu ai the, grai hkam sha ai, n dai hpe n lu makawp maga dat ya ai majaw re ngu nna, mu mada hkam sha ai lam hpe tsun dan mayu ai.”
Myen hpyen dap daru magam zing kau ai Hpang, laning mi laman, Nam San Yang mare gaw Mare ting Ja htu sha kau ma sai rai nna, Lai wa sai 2021 ning, December shata kaw na, KIO asuya kawn Ja htu sha ai lam hpe hkum pat n dau laika hte jahkring tawn ai rai nga ai.
Nam San Yang mare makau e,moi kaw nna ja htu sha ai lam loi li nga ai raitim, 2021 Myen hpyendap daru magam zing kau ai hpang, mare kata shinggan Jak kaba hte wang lu wang lang htu sha kau ai rai nga ai.
Jinghpaw mungdaw asuya hte Miwa company lapran ginrun hkrang shapraw galaw na Nam Jim sut hpaga ginra hte seng nna, (MOU) Shada chyena myit hkrum lam hpe ladaw n-jat sai sha gan jahkring da ai nga nna, July 17 ya shani Jinghpaw mungdaw asuya a shiga dap sanglang hpawng hta tsun ai re. Continue reading Nam Jim sut hpaga ginra, MOU ladaw n-jat ai sha, jahkring da→
