Tag Archives: US

Syria Majan: Rasha hte US, hpyen mawdaw hte adep hkat

Syria sinpraw-dingdung kaw, Rasha hte US hpyen mawdaw adep hkat ai kaw US hpyenla nkau hkala hkrum ai manghkang hta mungdan lahkawng shada mara shangun hkat nga ai re.

Adep hkat ai video hpe Rasha mungtsaw myutsaw website, Rusvesna.su hta shapoi ai hpe, kahtap htawn shabra dat ma ai re.

Video hta Rasha zaibru jang hpyen mawdaw yan na mawdaw langai gaw US hpri makawp mawdaw langai hpe wa adawt manga nga ten, Rasha helicopter langai makau kaw anyep sha pyen gayin ai hpe mu lu ai.

US gaw gawan hkawm ai hpe hkum shadang ai nga nna Rasha tsun ai.

Ndai shiga hpe bat Masum, Aug. 26 hta shabra dat ai re. Rasha Makawp Maga Hkringmang Dap tsun ai hta, dai ginra kaw gawan hkawm na lam nga ai hpe jau kaw nna US hpe sadi jaw tawn sai, nga ai.

“Dai daitimung, myit hkrum ai ni tawn da ai hpe tawt lai nna, US hkarang dap hpyenla ni gaw Rasha gawan hkawm ai hpe pat hkum shakut ai re,” nga, hkringmang dap tsun ai hpe Tass shiga dap tang madun ai.

“Dai lam hkap htang ai hku nna, tsun da ai masing dik tup wa hkra manghkang koi yen lu na matu, n galaw n mai ahkyak la lam hpe Rasha hpyen balik galaw ai re.”

White House Amyusha Shimlam Kongsi (NSC) tsun ai hta, Rasha mawdaw langai US bawm-ninggang hpri-makawp mawdaw langai hpe wa ahtu adawt ai majaw, “mawdaw kata magam gun ni hkala hkrum ai lam nga ai.”

Baw ahtu agawk hkra ai US hpyenla mali, n sawng ai, baw sin malap ai lam byin ai nga, mying n tsun mayu ai US hpyendap shiga lawk langai hpe lakap nna Politico website hta tang madun ai.

Syria sinpraw-dingdung daw hta, US dap ni hte byin ai manghkang law law nga ai re. Lai wa sai bat mi jan hta Rasha-shingdu Syria a jinghku dap ni a gap hkrum ai lam ni nga wa sai.

Lai wa sai 2018 February shata hta, Rasha chyee-sarr hpyenla (shabri shabrai hpyenla) n-gun kaba hte madung wan sau pru shara makau na US dap shara ni hpe wa htim gasat wa sai. Shanhte hkala nba kaba hte shingla gasat nhtang kau ai hkrum yu masai re.

Ya bai byin ai manghkang gaw n bung ai. Tara shang Rasha hte US hpyen hpung lapran dingtawk man ap nan ga law hkat ai lam rai nga ai. Ndai mabyin gaw manghkang byin shangun ai sat lawat langai re majaw Amerikan ni ninghkap ai re. Rasha gaw ginra kata jawm myit hkrum da ai lam ni hpe n hkan sa ai sha, da sang US dap ni hpe ginjang jaw nga ai re nga, mara shagun ai re.

Ya ten, hpa majaw ndai lam byin wa ai kun? US gaw Syria kaw nna pru wa sai mahkrun re ai hku Moscow sawn la ai re. Maning October hta, Gumsan Magam Donald Trump kaw nna mying kaba ai dawdan lam galaw wa sai: dai gaw Kurdish jinghku dap ni hpe garum na sa da ai US hpyen n-gun 1,000 hpe dawm la ai lam rai nna, hpang e myit loi bai galai nhtawm, kasu kabrawng law dik ai shara hta hpyen n-gun loi naw ngam da ai re.

Dai raitim, Trump gaw Washington a maigan de jahkrat tawn ai hpyen n-gun shayawm mayu ai masa hpe Rasha chye da ai. Dai re majaw Amerikan ni pru ai hpe chye shangun mayu ai yaw shada lam hte Rasha galaw ai ngu sawn lu ai re.

Ya ten du hkra dai ginra kaw naw ngam nga ai US hpyen n-gun yawng 500 daram sha rai nna, IS (Islamic State jihadists) ni bai n rawt wa hkra, shimlam la ya nga ai re. US hpyendap gaw Kurd rawt malan hpung woi awn ai, SDF (Syrian Democratic Forces) daphpawm hpe garum nga ai re.

Politico hta NSC na ga tsun ahkang lu, John Ullyot, tsun ai gaw, Aug. 25, bat Lahkawng, buga ten 10:00 am grup yin ten, galoi mung galaw nga ai shimlam gawan hkawm ai shaloi Rasha hpyen hpung hte Syria sinpraw-dingdung Dayrick makau hkrum katut nna manghkang byin wa ai re nga, tsun ai.

Shi tsun ai hta, US mawdaw wa adep hkrum ai majaw Rasha hpyendap hpe ninghkap ai hte, “manghkang n kaba wa hkra’ daphpawm gawan hkawm hpung gaw dai shara kaw nna pru le mat ai lam tsun ai.

“Rasha dap a jahte tam ai sat lawat ni (unsafe and unprofessional actions) gaw 2019 December hta United States hte Rasha myit hkrum da ai manghkang shayawm na ga shaka hpe tawt lai ai lam madun ai re,” nga Mr. Ullyot tsun ai.

IS hte kaga gumlang hpung law law hpe gasat shamyit nga ai Syria Gumsan Magam Bashar al-Assad a hpyendap ni hpe Rasha gaw hpyen n-gun kaba hte garum ai kaw, bawm jahkrat nbungli kaba ni du hkra, lawm ai re.

 

US Pentagon: Miwa a Panglai maden shamu shamawt lam hpe tsang ai

Dingda Miwa Panglai hte Taiwan makau hku hpyen shamu shamawt let Beijing a ‘n simsa hkra galaw nga ai lam’ hpe tsang ai lam, US Makawp Maga Dap hkringmang Mark Esper kawn Miwa Makawp Maga Dap hkringmang Wei Fenghe hpe, lai wa sai March kaw nna ya shawng n’nan lang ngu chye lu ai, phone hkrum shaga ai shaloi tsun ai nga, Aug. 8, bat Mali Ya shani, US hpyen rung daju, Pentagon, tsun wa ai.

Ndai phone shaga lam hpe, daining na mabyin masa a majaw US-Miwa kyit hkai lam lawan ai hku hkrat yawm nga ten, galaw ai re.  Dai zawn hten wa ai madung lawnglam ni hta, Beijing a coronavirus jum tek ai sat lawat, phone company kaba Huawei (HWT.UL) manghkang, Miwa a Dingda Miwa Panglai madu la wa ai lam, hte Beijing a Hong Kong hpe dip sha wa ai lam ni, lawm ai re.

Miwa Gumsan Mungdan hku nna ‘tinang hkan sa na hkam la tawn ai hte maren mungdan gadaga tarawng tara ni hpe hkan sa na ahkyak ai lam” hpe Hkringmang Esper tsun ai lam, Pentagon ga tsun ahkang lu, Jonathan Hoffman kaw nna shi htawn ni hpe tsun ai re.

Laksan Pentagon ndau hta, “manghkang ten matut mahkai hkat ai sinru (crisis communications) hte manghkang shayawm lu na ladat (risk reduction) rawt jat sa wa ra na ahkyak ai lam hpe wuhpung lahkawng myit hkrum ai nga, tsun ai re.

Shawng e Esper tsun lai wa sai hta, shi Miwa mung de daining n htum shi yang sa du na myit mada ai hte, manghkang ten matut mahkai hkat ai ladat ni “crisis-communication channels” kaja wa na hte kaga maren mara akyu ara lam ni hte seng nna tsun shaga wa na re nga, tsun ai.

Wei kawn US hpe lajin ai hta, ‘n tengman ai ga manawng hte hkrang shapraw galaw nga ai lam ni jahkring kau na lam, panglai manghkang n byin wa hkra hkangzing na lam, manghkang byin wa chye ai sat lawat ni hpe koi gam na lam, ginra a simsa lam ngang grin lu hkra makawp maga na lam, Xinhua shiga de tsun wa sai re.

Miwa sumtsan-pyen bawm-jahkrat pyenli ni Dingda Miwa Panglai ntsa hpyen shaman

Washington hte Beijing lapran Dingda Miwa Panglai manghkang hta shaja hkat nga ten, dai panglai ntsa nbung dap shaman shakyang ai kaw sumtsan-pyen bawm-jahkrat nbungli ni shanglawm ai nga, July 30, bat Mali Ya shani, Miwa tsun shapraw ai.

Shaman shakyang lamang hta, shana nsin pyen rawt ai hte bai yu hkrat ai lam lawm nna, sumtsan kaw nna htim gasat ai hkrang ni galaw ai nga, Miwa Amyusha Makawp Maga Hkringmang Dap na ga tsun ahkang lu, Slg. Ren Guoqiang tsun ai.  Bawm jahkrat nbungli kaba ni hta, H-6G hte H-6K amyu hpan ni lawm nna, ndai pyenli ni hpe PLA nbung dap (People’s Liberation Army Air Force) hte PLA Hka Dap (People’s Liberation Army Navy Air Force) ni hta aten galu jai lang wa sai rai nna, madang bai shatsaw da ai re nga, Slg. Ren tsun ai.

Ndai Dingda Miwa Panglai hpe grupyin mungdan kaji manga mung maren sha madu lawm ai lam ndau tawn ai re. Shaning shagu, ndai hka lam hku nna sanghpaw kaba hte gunrai ginlen ai ntsa lam manu, Amerikan gumhpraw $5 trillion du ai hpe chye lu ai.

Ndai shata shawng n’nan US gaw, Dingda Miwa Panglai hta Miwa madu ai lam ndau ai gaiwang malawng gaw ‘tara n shang ai’ ngu tsun shapraw dat sai hte, “Mungkan gaw Beijing a Dingda Miwa Panglai hpe tinang shara ngu mung maden la ai lam hpe ahkang jaw na n re nga,” US Maigan Kyit Hkai Hkringmang Mr. Pompeo tsun wa sai re.

US-Miwa ganawn mazum lam shaja hkat

US hte Miwa dat kasa ganawn mazum lam tsaw dik masa shaja hkat ai lam ni ndai bat kaw nna byin pru wa nga sai.

US maga shawng, bat Lahkawng Ya, July 21, hta Texas mungdaw Houston mare Miwa consulate (sumtsan kasa rung) hpe masum-ya laman pat kau na aming jaw ai hpang, bat Manga Ya, July 24, hta gaw Sichuan mungdaw Chengdu mare US consulate pat kau na matu, Miwa bai matai htang dat sai.

“Nyan marai shalat madu ahkang (intellectual property) hte Amerikan masha ni a dinghkrai shiga (Americans’ private information)” ni hpe shimlam jaw ra ai majaw Houston Miwa consulate hpe ahkyak la ai re nga, US Maigan Kyit Hkai Dap (State Department) tsun ai re. Raitim, dai dawdan lam gaw “hkap la n lu ai hte n tara ai” jahte tam ai lam re nga nna, Miwa masat tsun ai re.

Miwa mung sinna daw kaba dik mare langai rai nga ai, Chengdu kaw US consulate hpe 1985  hta hpaw nna, Sichuan, Yunnan, Guizhou, hte Tibet Madu Uphkang Ginra ni hpe hkyawm ai hku amu galaw nga ai re.

Shawng n’nan, Gumsan Magam Richard Nixon a Miwa mung de 1972 hta du nna ‘sa hku ganawn la ai ladat hte Miwa hpe galai shai shakut ai US polisi’ gaw bungli n byin sai nga nna, July 24, bat Mali Ya shani, US Maigan Kyit Hkai Hkringmang Dap, Slg. Mike Pompeo gaw Dingda California mungdaw Nixon Library hta, dai lam tsun wa sai re.

Pompeo matut nna, “Gumsan Magam Nixon myit mada lai wa sai anhte a sa hku ganawn la ai ladat gaw Miwa hpe n galai shai lu ai. Daini Miwa gaw dinghku kata grau grau she gumshem wa ai sha n ga, kaga shara shagu de mung awmdawm shanglawt lam hpe ninghkap ai hpyen tai nga sai re.”

Pompeo a mungga ntsa, pawt ai hte Miwa Maigan Kyit Hkai Dap a ga tsun ahkang lu, Slgj. Hua Chunying bai htang ai hta, shi gaw “Miwa hpe makam masham majan n’nan hpang dat sai” ngu nna mara shagun tsun ai re.

Slgj. matut nna, “Shi hpa mi galaw timung, kagyin langai hpun langai hpe ashun ai zawn kaman lila sha re,” nga ai.

Miwa sumtsan salang rung (embassy) gaw Washington DC kaw rai nna consulate rung ni hpe Houson, New York, Los Angeles, San Francisco, hte Chicago ni kaw hpaw da ai re.  Maga mi de, US sumtsan salang rung gaw Beijing kaw rai nna consulate rung ni gaw Chengdu, Shanghai, Guangzhou, Wuhan, Shenyang, hte laksan uphkang ginra Hong Kong ni hta nga ai rai nga ai.

Ya ten, mungkan ting COVID-19 ana zinli kap bra nga dingyang ladaw, dinglai n-gun kaba ai mungdan lahkawng, US hte Miwa lapran hpyen masa, mungmasa shaja hkat lam ni grau grau jat wa nga ai re.

U.S.-India Hka Dap ni, India Nammukdara e ginrun hpyen shaman

U.S. Hka Dap nbungli htaw sanghpaw, the Nimitz Carrier Strike Group, hte India Hka Dap sanghpaw ni gaw, India Nammukdara e ginrun hpyen shaman shakyang ai lamang galaw nga ai lam July 23, bat Mali Ya shani Carrier Strike Group 11 kaw nna shiga ndau dat ai.

Ndai lamang hta, the Nimitz Carrier Strike Group maga na, madang tsaw ai hpyen sanghpaw USS Nimitz (CVN 68), Princeton, hte Arleigh Burker-class guided missile destroyers Sterett hte USS Ralph Johnson (DDG 114) shanglawm nna, Gala Hka Dap sanghpaw Rana, Sahyadri, Shivalik, hte Kamorta ni shanglawm ai rai nga ai.

Indo-Pacific ginra na jinghku hte ginrun mungdan ni hte Makawp Maga Lam Myit Hkrum Ga Sadi ni tawn da ai hte maren, dai lam shangang shakang ai hku nna U.S. Nbungli Htaw Gasat Dap kaw nna ginrun hpyen shaman shakyang ai lamang galaw ai rai nga ai.

Galoi shagu galaw nga ai U.S. Hka Dap a ginrun hpyen shaman ai yaw shada lam gaw, mungdan gadaga tarawng tara hte maren, Indo-Pacific ginra a shadip jahpang ahkaw ahkang hpe makawp maga ya na matu rai nga ai.

De a majaw, U.S. Hka Dap sanghpaw ni gaw, Nov. 2018 hta the Ronald Reagan hte John C. Stennis Carrier Strike Groups gaw Philippine Panglai e ginrun hpyen shaman wa sai. Sept. 2014 hta the George Washington hte the Carl Vinson Carrier Strike Groups gaw Dingda Miwa Panglai (South China Sea) hte Sinpraw Miwa Panglai (East China Sea) hta gayin hkawm masai. Bai, 2009 hta the George Washington hte Nimitz Strike Groups yan gaw Sinna Pacific ginra hta hpyen shaman nna, 2001 hta the Constellation hte Carl Vinson Carrier Strike Groups yan Dingda Miwa Pangli hta kahtap hpyen shaman hkawm wa sai re.

Miwa a Dingda Miwa Panglai hta hpyendap kaba gawgap nga ai hte Indo-Pacific ginra hpe ka-up maden la wa na masa hpe U.S. gaw dai ginra na tinang jinghku mungdan ni hte hpyen masa, mungmasa ladat lahkawng lang nna jawm ninghkap ai lamang galaw nga ai re.

U.S. Covid-19 hte machyi si masha 100,000 de du

Daini, Myen mung aten, May 27, hkying 12:22am du hkra, U.S. kaw Covid-19 ana zinli hte machyi si ai masha jahpan 100,088 de du ai hpe Worldometer tang madun ai.

Covid-19 ana byin shangun ai Coronavirus jep shapraw lu ai masha yawng 1,713,829 hta bai mai tsai wa ai gaw yawng 468,941 re.

Mungkan hta ana kap ai hte si ai law dik htum, Amerika e na du dik New York mungdaw e si ai masha 29,310 du nna ana mu jep masha yawng 372,494 re.

Myen mung e gaw May 26 asuya Hkamja hte Ginsup Hkringmang Dap a jahpan hte maren, Covid-19 ana mu jep masha 206, si ai marai 6 nan nan rai nhtawm, bai mai tsai wa ai gaw 124 rai nga ai.

Mungkan ting hta ana kap masha yawng 5,641,244 rai nna si ai yawng 349,712 du sai re. Ya ten mungkan ting hkrum sha ai ana zinli tsinyam gaw shawng na ningdaw kata naw re majaw bai kahtap byin wa na hpe mungdan ni sadi maja nga ra na re lam hpe WHO, Mungkan Wunpawng Hkamja Dap kaw nna May 25, bat Langai Ya shani, shadum jahprang wa sai.

U.S. kata Covid-19 kap bra lam shayawm kau lu hkra, Gumsan Magam Donald Trump kaw nna, U.S. hte hkawm sa hkawm wa pat hkum da ai mungdan ni kaw Miwa, Iran, Britain, Ireland, hte Uropa Schengen ginra mungdan 26 lawm nhtawm, ya hpang jahtum pat ai gaw mungkan no.2 Brazil re.

U.S. a Taiwan hpe torpedo dut jaw na lam Miwa pawt

U.S. gaw, Miwa a daw chye hku hkam la ai, Taiwan hpe dollar wan $180 grupyin manu madang tsaw ai torpedo 18 dut jaw na masa a majaw Washington hte Beijing lapran shaja hkat nga chyalu matut mahkai lam gaw grau jat wa na lam byin nga sai.

Kaga mungdaw law law zawn, U.S. mung Taiwan hte sumtsan salang matut mahkai lam n nga timung, democracy zunlawng mungdan a madu hkum makawp maga lamang hpe upadi masa hku maga lawm ai lam galaw ai re. U.S. laknak ni Taiwan hpe dut jaw ai lam ntsa Miwa ja ja ninghkap nga dingyang re.

U.S. Maigan Kyithkai Dap gaw Taiwan hpe torpedo 18 (MK-48 Mod6 Advanced Technology Heavy Weight Torpedoes) hte hkinghku ni yawng ntsa lam dollar wan 180 manu dut shalai na masa hpe U.S. Maigan Kyithkai Dap hkapla sai nga, U.S. DSCA (Defense Security Cooperation Agency) a May 20 ndau hta tsun ai.

MK-48 Mod6 torpedo, hka kata kaw nna sanghpaw gap laknak, hpe Amerikan company Raytheon Technologies kaw nna gyin shapraw ai re.

Taiwan gumsan magam Jan. Tsai Ing-wen a lahkawng lang ningdaw daru magam hkam la ai May 19 a hpang shani, ya na zawn U.S. a laknak dut jaw na ndau pru wa ai mung re.

Shawng de Japan uphkang lai wa sai Taiwan hpe 1945 hta Miwa hpe ap ya sai raitimung Mao Zedong a kummyunit hpung ni daru magam madu la ai 1949 hta bai ga garan wa ai re.

Miwa gaw, madu uphkang nga ai Taiwan hpe ‘shanglawt’ ndau ai galoi mung ahkang jaw na n re zawn U.S. maga Taiwan hte kyithkai ai lam hte laknak dut jaw ai lam ni hpe galoi mung ja ja dinglun ai re.

Mungkan COVID-19: Langai Ya shani si ai 3,000 jan

May 18, Amerika nhtoi, bat Langai Ya lani mi, Covid-19 kap bra ana hte mungkan ting si ai masha yawng 3,414 rai sai hpe Myen mung May 19, jahpawt hkying 7 am ten na Worldometer jahpan hte maren chye lu ai.

Ya ten du hkra, mungkan ting Coronavirus a majaw byin ai Covid-19 ana mu jep masha yawng 4,887,929 hta si ai 319,961 rai nna, bat Langai Ya lani mi hta jat wa ai machyi masha n’nan yawng 88,663 re ai hpe Worldometer jahpan hta mu lu ai.

Mungkan e ana laja dik byin ai U.S. hta bat Langai Ya shani du hkra machyi masha 1,550,105 hte si ai 91,977 re. Bat Langai Ya shani jat wa ai machyi masha 22,441 rai nna si ai gaw 999 re.

May 19, shana hkying 8pm, Myen asuya Hkamja hte Ginsup Hkringmang Dap ndau hta Covid-19 ana kap ai masha langai bai jep shapraw lu ai majaw tara shang shagrin lu ai machyi masha yawng 188 du sai lam tsun ai.

Jinghpaw mungdaw de gaw, asuya tara shang jahpan hte maren, May 11 hpang ana kap ai masha laga mi n nga ai re.

U.S. Covid-19 si jahpan 80,000 lai

U.S. Covid-19 ana zinli byin ai masha wan 1.3 jan hta si ai jahpan 80,000 jan sai lam hpe May 11, bat Langai Ya (Sinpraw May 12) shani Johns Hopkins Dakkasu a sawk sagawn jahpan hta mu lu ai.

Mungkan mungdan 187 kaw COVID-19 ngu ai coronavirus machyi masha yawng wan 4 jan ai kaw si ai 285,000 jan hta, U.S. gaw machyi ai hte si ai law dik rai nhtawm dai gaw mungkan madang ¼ (htam mali hta na htam mi) rai nga ai.

Amerika e New York mungdaw kaw COVID-19 kap bra ana law dik byin nna, machyi masha sen 3 jan hte si ai 26,000 jan ai re.

Ndai ten U.S. mungdaw ni malawng gaw masha n hpawng de na ‘lockdown’ pat da ai tara hpe bai hpaw na masing galaw nga sai hta, madung Georgia hte Dingda Carolina mungdaw yan gaw madung re.

Myen mung hta e gaw ana byin ai masha yawng 180 hta si ai marai 6 rai nna, Jinghpaw mungdaw kaw langai sha nga ai machyi masha masat 144 hpe May praw 5 hte 8 ningdaw lahkawng lang ana jep yu ai shaloi n mu ai majaw, May 11, bat Langai Ya shani tsirung na pru na ahkang jaw dat sai lam, Myitkyina tsirung kaba na Dr. Bung Maw tsun ai re.