By Søn Rvm
“21 Majan” (shing n rai) “Operation 21” gaw, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpyen Dap (KIA) woi awn ai pawnghpawm majan langai mi rai nna, Manmaw muklum e dap dung taw nga ai tai hpyen gumshem dap ni hpe gasat shagrawt ai majan rai nga ai.
Ndai majan hpe 2024 ning, December (4) ya jahpawt e, Manmaw hte Manje muklum lahkawng hta kalang ta gasat hpang ai majan rai nga ai. Manje muklum hpe 2025 ning, January 18 ya shani lu zing la sai rai tim, Manmaw hpe dai ni du hkra, n lu zing la shi nga ai re. Tai hpyen a dap nu (Military Operations Command-21) (shing n rai) အမှတ် (၂၁) စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမူဌာနချုပ် hpe numdaw (3) lang, htim gasat lai wa sai lam, na chye lu ai.
- Numdaw-1: March 8 ya shani, htim gasat shakut yu sai.
- Numdaw-2: April 25 ya shani, htim gasat shakut yu sai.
- Numdaw-3: May 27 ya shani, htim gasat shakut yu sai.
Hpa Majaw N Lu Zing A Ta?
Manmaw majan hpe shata (9) jan du hkra rai wa tim, hpa majaw n lu zing a ta? Ndai gasan hpe seng ang ai, majan hpa-awn ni mung, san dinglik nga na re ngu, sawn lu ai. Ngai langai hku maram yu yang, lawu na lawng lam nkau ni a majaw, rai na re ngu, maram lu nga ai.
KIA Hte Tai Hpyen Dap Hpe Shingdaw Yu Ai Lam
|
Lawnglam |
KIA |
Tai Hpyen Dap |
|
Maram n-gun |
2500 – 3000 |
2000 – 3000 |
|
Nbungli |
N lu |
Helicopters, Y-8/Y-12, fighter jets |
|
Drone Jak |
Drone kaji lu lang |
Miwa-shapraw CH-3A, CH-4, Russia-shapraw UAVs: Orlan-10E hte UCAVs FPV (First-Person View) (shing n rai) “kamikaze” drones |
|
Jammer Jak |
Tai hpyen kaw na lu zing la ai jammers shadun jak hte hpye hkawm mai ai jak kaji |
Shadun jak kaba (stationary jammers) Htawt sit jak (Vehicle-Mounted Jammers) |
|
Laknak |
Machyu pala alaw alam n lu lang |
Machyu pala alaw alam lu lang |
|
Hpyen sharin shakyang lam |
Muklum kaba hpe gasat zing na ladat hte mahkrum madup n nga |
Muklum kaba hpe makawp maga (defend) galaw na mahkrum madup/sharin shakyang ai lam nga. |
Kaga Mayak Lam (3)
A. Miwa: Miwa ni gaw, 2024 ning, April shata praw maga de KIA ni Loije shagyit hpe zing la kau ngut ai hpang, jarit mayan hpaga yun-ga lam hpe pat kau nu ai re. Grau nna, Shanglawt uphkang gaiwang kata de kunrai jashawn ai lam hpe pat kau nu ai re. Grau sawng mat ai lam gaw, gasau nhprang (rare-earth) rawng ai Pangwa ginra hpe 2024 ning, November shata e zing madu la kau ai kaw nna, jarit mayan pat ai lam hpe ja ja galaw mat nu ai. Dai re ai majaw, Shanglawt a matu, ra kadawn nga ai arung arai ni (gashadawn: tsi mawan, jaksau, malu masha ni) yak hkak wa sai re. Grau nna, laknak jakrung e lang ra ai arung arai lakung lakap ni taw mat wa nga ai lam, na chye lu ai re. Dai re majaw, machyu pala laknak ni hpe galaw shapraw ai lam hta ningra mat ai a majaw, Manmaw majan hta hkra machyi ai lam byin nga ai ngu maram lu ai.
B. Laknak N-gun: KIA ni a laknak n-gun hpe tai hpyen ni gaw, lu maram nga ai re. Hpa baw laknak ni mai lang wa ai ngu ai hta hkan nna, makawp ninggang ni/kaduk ni hpe hkyen mat ai hpe lu maram nga ai. Gashadawn, KIA ni a laknak kaba “Dawi” a gap n-gun hte masat hkra ai lam (target precision) kade nga ai n nga ai hpe tai hpyen ni lu maram nga ai. Bai nna, KIA ni lang ai drone a atsam hpe mung, tai hpyen ni lu maram nga nu ai re.
C. Lamuga: Manmaw gaw, hka kaba lahkawng hte nawng-ing (lake) ni law la ai re majaw, majan hta dingbai dingna tai wa ai hpe lu maram nga ai. Muklum a sinna de Mali Hkanu (Ayeyawaddy River), dingdung de Tagaw hka (Taping River) hte kaga nawng-ing (lakes) ni nga nga ai re majaw, majan gasat wa ai shaloi, grup grup hku n mai sa htim gasat ai re hpe mu mada nga ai. Gashadawn, nawng-ing rap na rai yang, hka kata e na-byeng (မျှော့) law law nga ai re majaw, nawng-ing hpe rap na mayak ni nga ai re hpe, maram lu nga ai re.
Padang Dip La Lu Na Matu
Manmaw hpe padang dip la lu na matu, lawu de na lawnglam ni hpe myit sawn ra nga ga ai.
- Drone n-gun: Drone gyin shalat ai hta n-gun dat ra nga ga ai. Grau nna, “kamikaze” (shing n rai) suicide drones hpe alaw ahtam lu jai lang hkra, n-gun dat ra nga ai. Majan hkrunlam gaw, Manmaw zing madu la ngut ai hpang rai tim, matut manoi mai galu wa ai re majaw, drone jak-rung lu hpaw hkra, masing masa jahkrat ra nga ga ai. Dai drone jak-rung e, machyoi chye ni hpe shaga kakyin la nna, madang tsaw ai drone ni hpe gyin shapraw jai lang lu hkra, gawgap sa wa ra nga ai.
- Laknak Kaba N-gun: Tai hpyen ni gaw, laknak kaba, drone hte nbungli ni hpe madung jai lang ai re majaw, KIA ni hku nna, lagaw dap/shagrawt dap ni a sinat kaji hte sha htim gasat yang, tang du na n rai nga ai. Dai re ai majaw, laknak kaba n-gun hpe mung, madung dat gawgap ra nga ga ai. Rocket-propelled grenade (RPG), 84 mm recoilless launcher zawn re ni law law lu lang hkra, ladat shaw sa wa ra nga ai. Dai shaloi she, tai hpyen ni up-rawng nga ai shara ni (bunker) ni hpe gap kapaw jahten mai nga ai.
- Npu Tsang Ni A Nsen Madat Ra: Hpyen jaubu Dwight D. Eisenhower tsun ai, “Gyi Jum gaw, hpyen dap re” (the sergeant is the Army). Shi tsun mayu ai lam gaw, npu tsang na hpyen la ni/du ni she, shawng lam majan pa hta hpyen wa hte shani shana manchyaw gasat hkat taw nga ai re majaw, hpyen wa a lam grau chye ai hpe tsun nga ai rai nga ai. Dai re ai majaw, npu tsang de na hpyen la/du ni a nsen hpe ahkyak la madat ya ai lam, ningmu la bawngban hkat ai lam ni, galaw ra nga ai. Npu-Ntsa Tsang mahkri shawn ai lam (junior-senior relations) atsawm nga ra ga ai. Dap Awn Daju/Tau Dap Awn Daju, Awn Daju, Awn Up Daju, Hpyen Man Up, Dap Ba (Nau) Up ni sha hkrum bawngban hkat ai lam n re sha, shawng lam de na du/gyi tsang ni hte mung, ningmu la bawngban ra nga ga ai.
- Nhtang Dinglik Yu Ai Lam: Nhtang dinglik yu ai lam hpe masa lam 3 hku yu ra nga ai.
a. Numdaw ngut hpang dinglik yu ai lam (After-Action Review-AAR) hpe galaw ra nga ai. “21 Majan” hpe numdaw (3) lang htim ngut sai re. Dai numdaw shagu hpe bai nhtang dinglik yu ra nga ai. Hpa byin mat sai (gashadawn: masha si/hkala ai lam law mat sai kun?), hpa majaw byin mat ai (gashadawn: hpa majaw si/hkala ai lam law mat ai?) hte gara hku galai shai na (gashadawn: si/hkala ai lam yawm mat hkra, gara ladat jai lang mat na?) ngu ai lawnglam ni hpe nhtang dinglik yu ra na re.
b. Gasat nhtang dinglik yu ai lam (Operational Evaluation-OPEVAL) hpe galaw ra nga ai. Tinang lang ai laknak hkinghku ni hte majan pa e htuk manu ai lam nga (shing n rai) n nga ngu ai hpe nhtang dinglik maram yu ra na re.
c. Majan pa tang du ai lam dinglik yu ai lam (Combat Effectiveness Evaluation) hpe galaw ra nga ai. Tinang gasat ai lajan gaw, sawn da ai lami laman (shing nrai) masing masa hta du (shing nrai) n du, ngu ai lam hpe nhtang dinglik yu ra na re.
Ndai lawnglam ni hpe bai nhtang dinglik yu nna, shading sharai gying ai lam yan shading sharai nna matu shakut sa wa ai rai yang, kade n na yang, Manmaw padang dip wa na re ngu, tang madun dat ai.
Ndai ningmu ni gaw, Søn Rvm a dinghkrai ningmu ni sha re.